Những cơn đau thắt ngực với cảm giác bị đè nặng, bóp nghẹt ở ngực, diễn ra trong khoảng 5-15 phút là dấu hiệu điển hình nhất cảnh báo nhồi máu cơ tim ở người cao tuổi.
Do quá trình lão hóa, người cao tuổi dễ mắc các bệnh lý về tim mạch, đặc biệt là nhồi máu cơ tim. Nhồi máu cơ tim ở người cao tuổi có thể gây biến chứng nguy hiểm và tử vong bất cứ lúc nào. Người có nguy cơ cao mắc bệnh là những người có tiền sử rối loạn mỡ máu, tăng huyết áp, đái tháo đường, béo phì, hút thuốc lá, ít hoạt động thể lực.
Nguyên nhân bị nhồi máu cơ tim chủ yếu ở người cao tuổi là do xơ vữa động mạch vành. Mạch máu của người trẻ mềm mại, có tính đàn hồi và co giãn, nhờ vậy khi tim co bóp sẽ đẩy máu vào mạch máu dễ dàng. Ngược lại ở người cao tuổi, mạch máu trở nên cứng, kém đàn hồi. Tim co bóp bơm máu vào động mạch nhưng luôn gặp sức cản nên phải hoạt động nhiều hơn. Khi mạch máu bị xơ cứng, giảm đàn hồi sẽ làm tim phải tăng hoạt động, về lâu dài sẽ dẫn đến hậu quả là tim bị dày lên. Tim càng dày thì càng cần nhiều máu đến nuôi. Trong khi đó, tình trạng xơ vữa động mạch làm cấu trúc mạch máu bị biến đổi, thành mạch dày lên và lòng mạch hẹp lại, gây ra thiếu máu cơ tim. Tình trạng này nặng sẽ dẫn đến nhồi máu cơ tim.
Nếu người bị nhồi máu cơ tim không được phát hiện sớm để điều trị kịp thời, vùng cơ tim bị tổn thương sẽ lan rộng, dẫn đến tử vong hoặc có sống cũng dễ bị biến chứng suy tim, rối loạn nhịp, chất lượng cuộc sống giảm sút. Những dấu hiệu cảnh báo sớm của cơ thể trước khi cơn nhồi máu cơ tim xảy ra có thể vài giờ, thậm chí là vài ngày. Điển hình nhất của nhồi máu cơ tim là những cơn đau thắt ngực, với cảm giác bị đè nặng, bóp chặt ở ngực, diễn ra trong khoảng 5-15 phút. Cơn đau có thể lan lên vai, cổ, hàm hoặc lan dọc theo cánh tay, đặc biệt là cánh tay trái, kèm theo các triệu chứng phụ như: vã mồ hôi, buồn nôn, chóng mặt, bất tỉnh, mệt mỏi, khó thở, tái nhợt, tim đập mạnh. Nguy hiểm hơn, một số người bị nhồi máu cơ tim có thể chỉ biểu hiện bằng khó thở nhẹ hay mệt khi vận động mà không đau ngực nên có thể nhồi máu cơ tim có thể bị bỏ sót.
Việc lựa chọn phương pháp điều trị nội khoa, ngoại khoa, hay ti mạch can thiệp cho bệnh nhân bị nhồi máu cơ tim phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: thời gian đến viện, tình trạng bệnh nhân… các nghiên cứu cho thấy, từ lúc cơn đau ngực xuất hiện đến khi được can thiệp nong, thông động mạch trong vòng 2 tiếng đồng hồ là thời gian lý tưởng nhất, tuy nhiên rất khó thực hiện “ khung giờ vàng” này trong điều kiện ở Việt Nam, vì vậy trong vòng 6 giờ đầu nếu được can thiệp kịp thời cũng mang lại tỷ lệ sống cao nhất. Do đó, khi phát hiện nhồi máu cơ tim, bệnh nhân phải được nhanh chóng đưa vào bệnh viện để điều trị tích cực, không được điều trị tại nhà.
Để phòng tránh nhồi máu cơ tim, những người cao tuổi cần kết hợp nhiều biện pháp. Có chế độ ăn uống hợp lý: ăn ít cơm, nhiều rau, ăn nhiều mè, đậu phộng, đậu nành cá thay cho thịt, uống thêm sữa để phòng bệnh loãng xương, không nên ăn phủ tạng động vật (gan, óc, thận, tim…), không ăn nhiều thức ăn có chất béo, nhiều dầu mỡ. Bữa ăn nên chia ra nhiều bữa nhỏ và nên chọn những thức ăn dễ tiêu. Đặc biệt nên kiêng rượu bia, tuyệt đối không hút thuốc lá. Luyện tập thể dục thể thao thường xuyên bằng những bài tập đơn giản, phù hợp để ổn định huyết áp, giảm lượng mỡ thừa, cải thiện chức năng hô hấp tuần hoàn… Cố gắng tập thể dục 3-4 tuần/lần, mỗi lần 30 phút. Cách luyện tập tốt nhất là đi bộ hoặc chạy bộ mỗi ngày và thực hiện thực hiện tập luyện 2 lần/tuần các loại hình vận động đòi hỏi sức bền như bơi, đạp xe, đi bộ theo nhịp rảo bước. Nên duy trì cân nặng ở mức độ phù hợp, tránh thừa cân béo phì. Hạn chế tối đa các loại stress (quá lo âu, hay bức xúc, căng thẳng thàn kinh…). Điều trị tốt các bệnh lý nếu có như đái tháo đường, cao huyết áp… Đặc biệt, người cao tuổi cần chú ý đi khám sức khỏe định kỳ để phát hiện và xử lý kịp thời những yếu tố nguy cơ về tim mạch.
Các chuyên gia khẳng định, một người đã bị nhồi máu cơ tim sẽ có nguy cơ mắc lại nhiều lần nữa nếu họ còn tiếp tục hút thuốc lá, chế độ sinh hoạt bừa bãi và chế độ dinh dưỡng không cân bằng. Nguy cơ tiếp tục bị nhồi máu cơ tim của họ tăng 3,8 lần trong vòng 6 tháng kể từ sau khi bị nhồi máu cơ tim. Để tránh tái phát, người cao tuổi phải thay đổi nếp sống không tốt, tích cực điều trị một số bệnh có liên quan như đái tháo đường, tăng huyết áp, rối loạn lipid máu… và tiếp tục sử dụng lâu dài một số thuốc đặc hiệu.
(theo TTGDSKNB)
