Trong khói thuốc lá chưa hơn 7000 chất.Trong đó có hàng trăm loại có hại cho sức khỏe,70 chất gây ung thư,bao gồm chất gây nghiện và các chất gây độc.
* Một số thành phần độc hại trong khói thuốc gồm:
- Nicotin gây tăng nhịp tim,tăng huyết áp và gây nghiện.
- Monoxit carbon (CO): Làm giảm khả năng vận chuyển Oxy của hồng cầu,gây xơ vữa động mạch ,gây ra các bệnh về tim và đột quỵ.
- Hắc ín : chứa rất nhiều chất gây ung thư.
- Các phân tử nhỏ: là những chất sinh ung thư mạnh.
* Khi hút thuốc, tất cả các chất độc hại đi vào cơ thể, gây nhiều bệnh nguy hiểm, trong đó:
- Gây ảnh hưởng của thuốc lá đến chức năng phổi: Tăng nhiễm virus, Tăng nhiễm vi khuẩn, Tăng lao phổi, Tăng cường các bệnh phổi mạn tính.
- Hút thuốc và bệnh ung thư:
+ Thuốc lá gây ra xấp xỉ 90 % tổng số người chết vì ung thu phổi ngoài ra còn gây ra ung thư nhiều các phần khác như họng,thanh quản, ruột và trực tràng….
+ Tỷ lệ tử vong do các bệnh ung thư khác nhau của người hút thuốc cao gấp hai lần người không hút thuốc.Tỷ lệ ung thư gấp 04 lần so với người không hút thuốc.
- Hút thuốc ảnh hưởng đến bệnh tim mạch:
+ Hút thuốc làm tăng nguy cơ mắc bệnh lên gấp 02 -03 lần và nó còn tương tác với các yếu tố khác làm tăng nguy cơ lên gấp nhiều lần.
+ Những bệnh mà người hút thuốc có nguy cơ mắc cao là xơ vauwx động mạch ,bệnh mạch vành ,đột quỵ,rối loạn nhịp tim,đột tử,nhồi máu cơ tim,phình động mạch chủ.
+ Bệnh mạch vành là phổi biến nhất,ước tính chiếm khoảng hơn một nửa trường hợp tử vong vì bệnh tim do hút thuốc.
- Hút thuốc ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản:
+ Khói thuốc gây ra rất nhiều tác hại đối với sức khỏe sinh sản của phụ nữ: Tỷ lệ sinh đẻ ở phụ nữ hút thuốc thấp hơn khoảng 30 % so với phụ nữ không hút thuốc; Ở những phụ nữ hút thuốc nguy cơ sảy thai cao gấp 1,5 -3 lần so với những người không hút; Hạn chế hiệu quả điều trị vô sinh, gây mãn kinh sớm, đẻ non.
+ Hút thuốc gây liệt dương.
+ Hút thuốc làm giảm số lượng tinh trùng.
- Hút thuốc lá một thói quen tốn tiền: Năm 2012 số tiền người Việt Nam mua thuốc hút là 22 nghìn tỷ đồng.Tổng chi phí điều trị và tổn thất cho mất khả năng lao động vì ốm đau và tử vong sớm cho 5 nhóm bệnh trong số 25 bệnh do hút thuốc lá gây ra tại Việt Nam là 23 nghìn tỷ đồng mỗi năm .
Số tiền mua thuốc lá và điều trị các bệnh do hút thuốc lá gây ra có thể xây hàng trăm trường học,háng trăm trạm y tế và giúp hàng triệu hộ nghè có thể thoát nghèo.
* Hút thuốc lá chủ động hay thụ động đều có hại:
- Hút thuốc lá thụ động là hít phải khói thuốc trong môi trường không khí trong đó bao gồm khói thuốc từ đầu điếu thuốc đang cháy và khói thuốc do ngưới hút thuốc thở ra
- Hút thuốc không chỉ làm hại bản thân mà còn giãn tiếp giết chết sinh linh con trẻ
- Khói tỏa ra từ đầu thuốc chứa nhiều chất độc cao gấp 21 lần so với khói thuốc thở ra
- Chính người hút thuốc cũng bị ảnh hưởng nhiều hơn khi hít vào khói thuốc từ đầu thuốc đang cháy tỏa ra.
- Người không hút thuốc nhưng làm việc thường xuyên trong môi trường có khói thuốc có thể hút vào lượng khói thuốc tương đương với việc hút 05 điều thuốc một ngày.
- Tác hại của hút thuốc lá thụ động đối với người lớn:
+ Làm tăng 20-30 % nguy cơ ung thư phổi và bệnh tim mạch cho người hút thuốc lá thụ động.
+ Ước tính hút thuốc thụ động hàng năm gây ra 3.400 ca tử vong vì ung thư phổi và 22.700 đến 69.700 ca tửu vong vì bệnh tim ở Mỹ.
+ Hút thuốc thụ động gây nhiễm trùng đường hô hấp dưới
+ Người mẹ mang thai hít phải khói thuốc lá nhiều trong thời gian mang thai: Hay bị sảy thai; Tăng nguy cơ thai chết lưu; Làm chậm quá trình phát triển của thai nhi; Con sinh ra thường thiếu cân, kém thông minh.
- Tác hại của hút thuốc thụ động đối với trẻ em:
+ Tăng tỉ lệ đột tử ở trẻ sơ sinh 1,4-1,8 lần nếu trong quá trình bào thai có phơi nhiễm với khói thuốc lá
+ Trẻ em sinh ra từ những bà mẹ hút thuốc có cân nặng trung bình thấp hơn trẻ 200-400 g
+ Tăng nguy cơ mắc bệnh hô hấp mạn tính ở trẻ sống trong môi trường có khói thuốc lá từ 1.2 - 1.5 lần.
+ Hút thuốc thị động làm tăng 30 % trường hợp hen phế quản ở trẻ em.
* Làm thế nào để giảm hút thuốc lá thụ động?
- Người hút thuốc :
+ Không hút thuốc nơi đông người,không hút thuốc trong nhà…
+ Không hút thuốc tại nơi có biển “ Cấm hút thuốc”
- Người không hút thuốc :
+ Nhắc nhở người hút thuốc không hút gần mọi người ,không hút thuốc trong nhà.
+ Khuyến khích người nhà và bạn bè bỏ thuốc.
* Lợi ích của việc cai thuốc:
- Cải thiện sức khỏe.
- Ăn ngon miệng hơn.
- Ngửi mùi tốt hơn.
- Vận động khỏe mạnh.
- Tiết kiệm tiền.
- Sức khỏe của con cái bạn sẽ tốt hơn.
- Làm tấm gương tốt cho con cái của bạn và giảm thiểu khả năng chúng sẽ hút thuốc trong tương lai.
- Cảm thấy thể chất tốt hơn.
- Cải thiện dáng vẻ bề ngoài bao gồm giảm nếp nhăn, da và răng sáng hơn.
* Các biện pháp cai thuốc lá:
- Thay đổi hành vi.
- Hỗ trợ dùng thuốc.
- Kết hợp thay đổi hành vi và sử dụng thuốc cai nghiện. Hiện nay có 03 thuốc được WHO khuyến cáo trong điều trị cai thuốc lá là: nicotin thay thế, bupropion,varenicline.
* Hút thuốc lá có hại cho sức khỏe, kinh tế, ảnh hưởng đến bản thân, gia đình, cộng đồng và xã hội. Hãy bỏ thuốc ngay hôm nay, luôn nghĩ “Cai thuốc lá là chiến lược đúng, mình có thể làm được”.
BS.CKII. Vũ Phương Dung (K.Nội hô hấp)
