Bệnh Bạch biến có thể xảy ra khắp nơi, không phân biệt tuổi, giới tính hay chủng tộc, chiếm tỉ lệ 1% - 3% dân số thế giới, tuy nhiên số lượng này có thể thay đổi tùy thuộc vào nhóm khu vực và tuổi tác. Tổng số người bị bạch biến được ước tính vào khoảng 65 - 95 triệu người trên toàn thế giới. Tuy nhiên, con số thực tế có thể cao hơn nhiều bởi vì bạch biến là một bệnh chưa được báo cáo đầy đủ.
Bạch biến là một bệnh da lành tính, được đặc trưng bởi một sự mất mát đột ngột của melanin trong da, mà biến màu da thành các mảng màu trắng sữa không phục hồi. tổn thương là những vùng da không có tế bào sắc tố tạo nên những dát mất sắc tố nhưng không mất cảm giác. Dấu hiệu đầu tiên là một đốm trắng, rồi nhiều đốm trắng. Các đốm trắng này phân bổ sang thương thường đối xứng loang dần, loang dần theo thời gian; lông, tóc ở vùng da bệnh cũng bạc màu. Sang thương bạch biến thường xuất hiện ở mặt, cổ, ngực,cơ quan sinh dục ngoài, quanh các lỗ kẽ, niêm mạc, mặt duỗi bàn tay bàn chân. Bệnh có thể khu trú chỉ với một hoặc vài tổn thương hay lan toả với tổn thương rộng hơn, nhiều hơn và có thể chiếm đến trên 80% diện tích cơ thể. Do có tình trạng mất sắc tố melanin, vùng da bạch biến rất dễ bị bỏng nắng và bệnh nhân có nguy cơ cao bị ung thư da. Bệnh thường kết hợp với những bất thường ở mắt, đặc biệt là viêm mống mắt.
Căn bệnh Bệnh chưa rõ nguyên nhân nhưng nhiều giả thiết cho rằng có thể do các yếu tố tự miễn, tự độc tế bào, di truyền hay thần kinh gây ra. Điều kiện thuận lợi gây khởi phát bạch biến: stress, chấn thương, tiếp xúc với hoá chất (phenol, thiol), phỏng nắng, bệnh tự miễn (rụng tóc từng vùng, bệnh tuyến giáp tự miễn Graves, thiếu máu ác tính, tiểu đường type 1, bệnh addison, viêm gan tự miễn…). Bệnh nếu không điều trị kịp thời sẽ lan trên diện tích rộng.
Bệnh có thể tồn tại lâu dài trên da và không thể chắc rằng bạn đến khi nào các tổn thương có thể hoàn toàn biến mất. Bệnh bạch biến không lây nhiễm, không ảnh hưởng đến tình trạng sức khỏe chung nhưng làm mất thẩm mỹ, có thể gây mặc cảm xã hội đau khổ cho người mắc bệnh.
Tuy nhiên, người bị bệnh vận có thể điều trị hiệu quả bệnh nếu đặt nó dưới sự kiểm soát và giảm sự xuất hiện của những đốm trắng.
Không phải tất cả các mảng trắng trên da của bạn đều là triệu chứng của bệnh bạch biến. Mất sắc tố da sau điều trị nấm, viêm da cơ địa, dị ứng ánh nắng mặt trời hoặc đốm da là những triệu chứng khá giống với giai đoạn đầu bệnh bạch biến. Chính vì vậy, người có dấu hiệu thường gặp của bệnh nên đi khám và có hướng điều trị kịp thời.
Chẩn đoán bệnh bạch biến được thực hiện dựa trên khám lâm sàng, bệnh sử và đôi khi, cần phải thực hiện các xét nghiệm. Yếu tố quan trọng trong chẩn đoán bao gồm tiền sử gia đình của bệnh nhân bạch biến, các tổn thương da thường xảy ra với vùng da bạch biến 2-3 tháng trước khi quá trình mất sắc tố bắt đầu, tình trạng căng thẳng hay bệnh tật và bạc tóc trước tuổi 35.
Bệnh bạch biến có thể được chẩn đoán sớm bằng phương pháp dùng tia cực tím (UV) khi mà mắt thường chưa thể phân biệt khu vực bị ảnh hưởng so với làn da bình thường. Để giúp chẩn đoán chính xác trong trường hợp khó phân biệt, bác sĩ có thể lấy một mẫu nhỏ (sinh thiết) của vùng da bị ảnh hưởng để kiểm tra bằng kính hiển vi.
Điều trị bệnh bạch biến:
Không có phương pháp để chữa khỏi hoàn toàn bệnh bạch biến, nhưng căn bệnh có thể được kiểm soát một cách hiệu quả thông qua nhiều cách tiếp cận khác nhau. Các lựa chọn điều trị cho bệnh bạch biến đã trải qua một sự thay đổi lớn trong vòng hai hoặc ba thập kỷ qua, và bác sĩ da liễu hiện tại có nhiều phương tiện để kiểm soát căn bệnh này hơn so với trước kia. Điều quan trọng cần lưu ý là mất sắc tố mới xuất hiện có thể được điều trị hiệu quả ngay sau khi khởi phát, thường trong vòng sáu tuần đầu tiên của sự xuất hiện các tổn thương màu trắng. Điều trị sớm sẽ tạo ra kết quả tốt hơn và có thể hiệu quả kéo dài lâu hơn, đó chính là lý do mà bệnh nhân nên tới gặp bác sĩ càng sớm càng tốt để ngăn chặn các tổn thương ngày càng lan rộng.
Các điều trị đầu tay thông dụng bao gồm:
-Thuốc bôi - thuốc bôi lên da, chẳng hạn như: kem corticosteroid, kem ức chế miễn dịch, hoặc các loại thuốc bôi ngoài da.
- Quang trị liệu - sử dụng ánh sáng cực tím.
- Climatotherapy - một điều trị tự nhiên, chủ yếu dựa vào việc kết hợp nước khoáng Biển Chết với tiếp xúc ánh nắng mặt trời.
Lựa chọn điều trị hàng thứ hai bao gồm:
- Phương pháp điều trị toàn thân, sử dụng các loại thuốc tiêm hoặc uống.
- Phương pháp điều trị phẫu thuật để chuyển các vùng da bình thường để che vùng bạch biến.
-Làm mất sắc tố vĩnh viễn các vùng da bình thường còn lại, sẽ như một phương sách cuối cùng được sử dụng.
-Sử dụng một số loại sản phẩm có thể che khuất vùng da bị bạch biến.
Bệnh bạch biến là căn bệnh phức tạp và đòi hỏi liệu pháp điều trị phức tạp, kéo dài. Một điểm quan trọng cần ghi nhớ là không có một liệu pháp nào có hiệu quả trên tất cả các bệnh nhân, nên mỗi bệnh nhân cần điều trị theo phác đồ của bác sỹ.
Phạm Thị Định (K.Khám bệnh - BVĐKNB)
