Hàng triệu người trong chúng ta đã biết đến thông tin về việc sử dụng Aspirin hàng ngày có thể ngăn chặn nguy cơ đau tim và đột quỵ. Họ có thể tự chỉ định điều trị mà không cần hỏi đến ý kiến của bác sĩ hoặc các nhân viên y tế khác. Tuy nhiên, nhãn của các sản phẩm aspirin không kê đơn không hề đề cập đến các công dụng này.
FDA (Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ) giải thích rõ ràng về hai cách sử dụng aspirin. Đầu tiên, nó được bán trên thị trường với sự chấp thuận của FDA như là một thuốc giảm đau/hạ sốt để giảm tình trạng đau, nhức đầu, sưng có/ hoặc không kèm sốt. Các quy định về dán nhãn trong việc hướng dẫn sử dụng đã được phê duyệt nhằm mục đích giúp bệnh nhân sử dụng aspirin an toàn và hiệu quả cho chỉ định này. Tuy nhiên, việc sử dụng aspirin để ngăn ngừa nhồi máu cơ tim (MI) hoặc đột quỵ do thiếu máu cục bộ không phải là những chỉ định với liều được dán trên nhãn. Do đó, bệnh nhân không thể sử dụng aspirin với những thông tin được cung cấp trên nhãn như vậy mà cần thêm sự tư vấn các nhân viên y tế trong trước khi mua hàng.
Thông tin về liều aspirin:
Trong quy định cuối cùng được FDA ban hành ngày 23/11/1998, FDA đã đưa ra các nguyên tắc về ghi nhãn cho các nhân viên y tế( không phải công chúng nói chung). Theo đó, nhãn sẽ bao gồm phần về dược lý lâm sàng, dược động học, các nghiên cứu lâm sàng, độc tính trên động vật, chỉ định và liều dùng, chống chỉ định, cảnh báo, thận trọng, phản ứng có hại, tình trạng phụ thuộc thuốc và gây nghiện, giám sát. Một số chi tiết liên quan trình bày bên dưới:
Liều lượng:
Bệnh nhân có thể dùng aspirin với một ly nước đầy, trừ trường hợp họ cần hạn chế chất lỏng. Đối với cơn thiếu máu cục bộ và thiếu máu cục bộ thoáng qua(TIA), FDA khuyến cáo một liều 50 đến 325 mg mỗi ngày một lần, tiếp tục trong thời gian vô hạn định. Đối với ngăn ngừa nhồi máu cơ tim tái phát (MI), liều lượng là 75mg đến 125mg một ngày, tiếp tục đến vô hạn định.
Thận trọng:
Các biện pháp phòng ngừa sau đây được liệt kê bởi FDA:
1/ Tránh chỉ định aspirin đối với bệnh nhân bị suy thận nặng (tốc độ lọc cầu thận GFR< 10mL/phút).
2/ Tránh chỉ định aspirin đối với bệnh nhân bị suy gan nặng.
3/ Bệnh nhân với tình trạng giữ muối ( ví dụ suy tim sung huyết, suy thận) thường phải ăn kiêng muối và tránh dùng aspirin dạng natri muối hoặc đệm.
4/ Aspirin có thể làm tăng enzyme gan, nồng độ ure nitơ máu, nồng độ creatinin. Nó có thể gây tăng kali máu, protein niệu và thời gian chảy máu kéo dài.
Tương tác thuốc:
Aspirin có thể làm giảm tác động của angiotensin- các thuốc ức chế men chuyển (ACE), thuốc lợi tiểu, thuốc chẹn beta, thuốc uric-niệu (probenecid and sulfinpyrazone); tăng độc tính của acetazolamide và methotrexate, kéo dài thời gian prothrombin và thời gian chảy máu ở bệnh nhân dùng warfarin, tăng các hoạt động chống đông của heparin, nồng độ trong máu thấp hơn của phenytoin, tăng nồng độ valproic acid , tăng tác dụng của các thuốc hạ đường huyết quá mức mục tiêu. Nếu sử dụng đồng thời với các thuốc kháng viêm non-steroid (NSAIDs), aspirin có thể làm tăng khả năng xuất huyết và suy thận.
Chống chỉ định:
Aspirin chống chỉ định với các bệnh nhân bị dị ứng NSAIDs và ở những bệnh nhân bị hen suyễn, viêm mũi, polyp mũi. Nó có thể gây sốc phản vệ, phù nề thanh quản, nổi mày đay nặng, phù mạch, hoặc co thắt phế quản(hen suyễn). Các sản phẩm salicylate cũng được cảnh báo về Hội chứng Reyes để ngăn ngừa việc sử dụng cho trẻ em hoặc thiếu niên có biểu hiện lây nhiễm virus, có hoặc không có sốt.
Phụ nữ có thai và cho con bú:
Dược sĩ không nên cho đối tượng bệnh nhân là phụ nữ có thai và cho con bú sử dụng aspirin. Aspirin có thể gây sự thay đổi tình trạng cân bằng giữa bà mẹ và trẻ sơ sinh, giảm cân nặng khi sinh và tăng nguy cơ tử vong khi sinh. Nếu được sử dụng ở 3 tuần cuối thai kì, nó có thể dẫn tới việc đóng ống động mạch. Nếu sử dụng ở tuần trước khi sinh, có thể làm tăng nguy cơ chảy máu khi sinh. Aspirin ức chế prostaglandin có thể là kéo dài thời gian mang thai. Khi dùng aspirin sẽ vào sữa mẹ, có thể gây chảy máu, phát ban hay bất thường về nồng độ tiểu cầu ở trẻ.
Cảnh báo/phản ứng có hại:
Aspirin có thể gây đau dạ dày, ợ nóng, buồn nôn, ói mửa, loét thủng đường tiêu hóa. Rối loạn tiêu hóa là thường gặp, nhưng cần yêu cầu bệnh nhân báo cáo ngay về biểu hiện loét và chảy máu. Bệnh nhân có tiền sử loét đường tiêu hóa nên tránh dùng aspirin. Aspirin cũng có thể làm hạ/làm tăng đường huyết ở trẻ em.
Quá liều:
Bệnh nhân có thể bị quá liều cấp tính do vô tình hoặc cố ý; hoặc bị nhiếm độc mãn tính với aspirin. Các dấu hiệu sớm bao gồm ù tai. Tuy nhiên nếu bệnh nhân đã tồn tại tình trạng giảm thính giác, ù tai không thể cảm nhận được và cũng không thể sử dụng như một chỉ số đáng tin cậy để xác định ngộ độc do salicylate. Nếu bệnh nhân có than phiền về tình trạng ù tai, nên khuyên bệnh nhân dừng aspirin.
Aspirin và căn bệnh lão hóa não:
|
Tháng 10 năm 2012, The National Institutes of Health (NIH) đã công bố một khám phá đáng ngạc nhiên liên quan đến aspirin. Các chuyên viên giám sát đã theo dõi liều sử dụng aspirin từ 70mg đến 160mg hàng ngày của gần 700 phụ nữ Thụy Điển tuổi từ 70 đến 92. Đa số các đối tượng đã bị bệnh lý về tim từ trước, nguy cơ cao về đau tim và đột quỵ. Có 66 đối tượng hoàn thành nghiên cứu-5 năm. Vào cuối giai đoạn nghiên cứu, các nhà nghiên cứu đã thực hiện các bài kiểm tra về bộ nhớ và khả năng trôi chảy ngôn ngữ, cũng như một số bài kiểm tra về khả năng tâm thần khác. Trong khi nhiều đối tượng đã thể hiện sự suy giảm tự nhiên liên quan đến tuổi trong các bài kiểm tra của họ, những người đã uống aspirin trong 5 năm hoặc thậm chí là ngắn hơn đã thể hiện sự suy giảm khả năng về tâm thần ít hơn so với những người hoàn toàn không sử dụng aspirin hoặc là sử dụng các NSAIDs khác. Các đối tượng sử dụng aspirin trong 5 năm thể hiện sử cải thiện thực tế trong số điểm thực tế của họ so với đường nền (baseline). Thậm chí, một bác sĩ đã trích dẫn các công bố của NIH và phát biểu : “ Tôi sẽ chỉ định aspirin 81mg cho các bệnh nhân của mình với bất kỳ yếu tố nguy cơ về tim mạch nào hoặc có nguy cơ phát triển quá trình giảm nhận thức hoặc những người có suy giảm nhận thức rất nhẹ đến trung bình của bệnh Alzheimer”.
Aspirin và huyết khối
Tháng 11 năm 2012, NIH đã công bố một nghiên cứu khác dùng aspirin, liên quan đến huyết khối tĩnh mạch (VTE). Mục đích là nghiên cứu tác dụng hữu ích của aspirin trong việc ngăn ngừa các cục máu đông nguy hiểm ở chân và phổi sau khi bệnh nhân được cho ngừng sử dụng warfarin. Đối tượng là hơn 800 bệnh nhân có tiền sử bị thuyên tắc tĩnh mạch không rõ nguyên nhân, một nửa dùng liều thấp aspirin (100mg/ngày) và một nửa dùng giả dược. Tuy nhiên, các nhà nguyên cứu đã thực hiện một bước bất thường là kết hợp dữ liệu nghiên cứu của họ với một nghiên cứu trước năm 2012. Sau đó họ đưa ra kết quả của nghiên cứu kết hợp này, là aspirin có khả năng làm giảm 30% nguy cơ thuyên tắc huyết khối tĩnh mạch tái phát (VTE). NIH trích dẫn một bác sĩ chuyên khoa tim “ nghiên cứu đã đưa ra dấu hiệu tích cực rằng các bác sĩ nên xem xét thêm aspirin khi ngừng warfarin ở các bệnh nhân- là những người có thể nên được dùng aspirin dài hạn”.
|
Ibuprofen và sử dụng Aspirin hàng ngày
Bệnh nhân sử dụng aspirin hàng ngày có thể hỏi nhân viên y tế về việc sử dụng ibuprofen đồng thời để trị đau đầu, các cơn đau khác. Ibuprofen có thể can thiệp đến khả năng gắn kết của aspirin với nhánh acetyl của COX ở tiểu cầu. Ibuprofen gắn kết thuận nghịch với nhánh gắn kết còn aspirin thì gắn kết không thuận nghịch. Do đó, khi ibuprofen được giải phóng khỏi nhánh gắn kết, thì một số aspirin sẽ được đào thải và sẽ không phát huy được hiệu quả chống kết tập tiểu cầu. Vì vậy, nên khuyên bệnh nhân đang dùng aspirin để ngăn ngừa đau tim và đột quỵ thì không nên kết hợp sử dụng ibuprofen.
|
(theo nhidong.org.vn)
