Ung thư cổ tử cung là ung thư ác tính hình thành trong các mô cổ tử cung (cơ quan kết nối tử cung và âm đạo); là một bệnh lý ác tính của tế bào gai hoặc biểu mô tuyến cổ tử cung, hình thành khi các tế bào ở cổ tử cung phát triển bất thường, tạo ra khối u trong cổ tử cung, nhân lên vô kiểm soát và xâm lấn khu vực xung quanh, thậm chí di căn đến các bộ phận khác trong cơ thể.
Đây là bệnh ung thư phổ biến thứ 2 ở nữ giới, bệnh thường gặp ở phụ nữ trong độ tuổi 35 trở lên, nhưng cũng có thể gặp ở phụ nữ trong độ tuổi 20. Trên thế giới, cứ 2 phút lại có một phụ nữ chết do ung thư cổ tử cung. Tại Việt Nam, hàng năm có khoảng trên 5.000 trường hợp mắc mới và trên 2.000 trường hợp tử vong do ung thư cổ tử cung.
BS.CKII.Trịnh Hùng Sơn Phó giám đốc Trung tâm ung bướu cho biết: Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), ước tính đến năm 2030, số ca tử vong do ung thư cổ tử cung dự kiến sẽ tăng lên 443.000 người.
Theo báo cáo “Kế hoạch hành động quốc gia về Dự phòng và Kiểm soát ung thư cổ tử cung giai đoạn 2016-2025” của Bộ Y tế cho biết, có đến 80% phụ nữ Việt Nam có nguy cơ nhiễm virus HPV (là nguyên nhân chính gây ung thư cổ tử cung) ít nhất một lần trong đời. Tỷ lệ nhiễm cao nhất xảy ra ở độ tuổi 20-30, có thể lên đến 20-25%.
Một con số đáng lo ngại là trung bình mỗi ngày, Việt Nam hiện có khoảng 14 ca mắc mới, trong đó 7 ca tử vong vì ung thư cổ tử cung. Con số này cao gấp 2 đến 3 lần số ca tử vong do các biến chứng liên quan tới thai sản (mang thai và sinh con). Trên phạm vi toàn cầu, số ca tử vong do ung thư cổ tử cung lớn hơn nhiều so với số ca tử vong do các nguyên nhân như HIV, lao và sốt rét kết hợp lại.
Ung thư cổ tử cung không có triệu chứng trong giai đoạn đầu; khi có các biểu hiện (chảy máu âm đạo, đau âm ỉ ở vùng chậu đau lưng, đi tiểu bị đau hoặc khó khăn, nước tiểu đục…) thì bệnh đã ở giai đoạn muộn. Chính vì thế, để phát hiện sớm và điều trị hiệu quả ung thư cổ tử cung việc cần thiết là tầm soát định kỳ.
Ung thư cổ tử cung được chẩn đoán bằng xét nghiệm tế bào được lấy từ cổ tử cung. Nếu có khả năng ung thư cổ tử cung đã lan rộng, hoặc nếu các triệu chứng liên quan đến các khu vực khác của cơ thể, các xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh có thể cần thiết để đánh giá mức độ di căn (sự lây lan của ung thư). Các phương pháp được sử dụng để chẩn đoán ung thư cổ tử cung bao gồm:
- Khám thực thể: Bác sĩ sẽ thực hiện thăm khám để đánh giá sự thay đổi bề ngoài của âm đạo và cổ tử cung và các khu vực lân cận đồng thời xác định các tổn thương hoặc mụn cóc sinh dục. Soi cổ tử cung là phương pháp sử dụng một thiết bị trực quan phóng to cổ tử cung, có thể giúp bác sĩ của bạn có thể quan sát chi tiết hơn về cổ tử cung.
- Pap smear: Pap smear là cách hữu ích nhất để chẩn đoán chứng loạn sản cổ tử cung. Sử dụng một bàn chải mềm đặc biệt, bác sĩ có thể thu thập các tế bào cổ tử cung để soi dưới kính hiển vi. Phương pháp này có thể xác định những thay đổi rất sớm - khi mà vẫn có thể loại bỏ hoàn toàn các mô bất thường trước khi nó trở thành ung thư.
- Sinh thiết: Lấy ra một lượng mô lớn hơn so với những gì thu được trong phết tế bào Pap có thể giúp xác định kích thước và tính chất của các tế bào cổ tử cung hoặc loạn sản- nếu có bất thường được xác định trên phết tế bào Pap.
- Các xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh: CT scan, siêu âm hoặc MRI của vùng chậu hoặc các khu vực khác của cơ thể để xác địnhkhối u và mức độ lan rộng của các tế bào ung thư.
Đối với người bệnh bị ung thư cổ tử cung việc điều trị sớm, đúng phác đồ là quan trọng nhất. Hiện nay, ung thư cổ tử cung đang được điều trị theo các phương pháp hiện đại và hiệu quả như phương pháp phẫu thuật triệt căn, hóa xạ trị triệt căn, hóa xạ trị kết hợp phẫu thuật. Tùy vào giai đoạn của bệnh mà các bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp. Phẫu thuật là phương pháp phổ biến đối với ung thư cổ tử cung giai đoạn sớm, thường có thể là phẫu thuật khoét chóp cổ tử cung hoặc cắt tử cung toàn bộ, cắt tử cung triệt căn, vét hạch bằng mổ nội soi hoặc mổ mở. Hiệu quả các phương pháp điều trị ung thư không chỉ ở khả năng kiểm soát bệnh mà còn ở việc đảm bảo chất lượng sống cho bệnh nhân. Cùng với phẫu thuật và điều trị hóa chất, chuyên ngành xạ trị ung thư ngày càng đóng vai trò quan trọng trong mô hình điều trị đa mô thức bệnh ung thư.
Bắt đầu từ tháng 12 năm 2020, tại Trung tâm Ung bướu - Bệnh viện Đa khoa tỉnh Ninh Bình đã điều trị xạ trị ngoài cho người bệnh Ung thư cổ tử cung bằng kỹ thuật 3D-CTR và điều biến liều (IMRT) trên máy gia tốc tuyến tính đa năng Elekta Synergy Platform.
Kỹ thuật xạ trị này sử dụng máy gia tốc tuyến tính để đưa liều bức xạ chính xác tới khối u hoặc thể tích cần điều trị; giúp nâng cao liều tia xạ tại khối u và giảm liều chiếu tới các cơ quan lành, từ đó giúp tăng khả năng kiểm soát khối u đồng thời làm giảm tác dụng phụ của xạ trị trên các cơ quan lành. Do đó, kỹ thuật này giúp tăng khả năng tiêu diệt khối u, làm giảm tác dụng phụ của xạ trị, nâng cao chất lượng sống cho bệnh nhân.
Việc ứng dụng điều trị xạ trị ngoài cho người bệnh Ung thư cổ tử cung bằng kỹ thuật 3D-CTR và điều biến liều (IMRT) tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Ninh Bình giúp đạt hiệu quả điều trị cao, ít nguy cơ gây biến chứng, sai sót cho người bệnh; thời gian điều trị ngắn, người bệnh xạ trị vẫn được BHYT chi trả theo quy định. Từ đó giảm được chi phí điều trị cho người bệnh và tránh tình trạng quá tải cho các bệnh viện tuyến trên.
Lan Hương
