Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, tại các tỉnh Bắc bộ và Trung bộ nắng nóng và nắng nóng gay gắt liên tục xảy ra, có nơi đặc biệt gay gắt với nhiệt độ cao nhất phổ biến 36-39 độ, có nơi trên 40 độ; độ ẩm tương đối thấp nhất phổ biến 45-60%.
Dự báo nắng nóng và nắng nóng gay gắt ở Bắc Bộ và khu vực từ Thanh Hóa đến Phú Yên, đợt nắng nóng này có khả năng kéo dài tới khoảng ngày 23/5/2023.
Do ảnh hưởng của nắng nóng gay gắt và kết hợp với độ ẩm trong không khí giảm thấp và gió Tây Nam gây hiệu ứng phơn nên có nguy cơ xảy ra cháy nổ và hỏa hoạn ở khu vực dân cư do nhu cầu sử dụng điện tăng cao và nguy cơ xảy ra cháy rừng. Trong đó, nắng nóng có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe, nhất là đối tượng trẻ em và người già là bị ảnh hưởng nhiều nhất.
* Các bệnh gặp phải do thời tiết nắng nóng gay gắt kéo dài:
- Nhiệt độ tăng cao, nắng nóng kéo dài tạo điều kiện thuận lợi cho các loại vi-rút, vi khuẩn, côn trùng gây bệnh sinh sôi nảy nở, gây ra các bệnh về đường hô hấp (viêm phổi, viêm họng, sốt vi-rút…); việc không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm là nguyên nhân gây các bệnh liên quan đến đường tiêu hóa.
- Nắng nóng cũng là nguyên nhân khiến nồng độ ozon và một số chất ô nhiễm khác trong không khí tăng cao, làm gia tăng các bệnh tai biến mạch máu não, tăng huyết áp, nhồi máu cơ tim, thậm chí gây đột tử.
- Tia tử ngoại của ánh nắng mặt trời có thể dẫn đến ung thư da.
- Sự chênh lệch nhiệt độ giữa trong nhà và ngoài trời lớn, công thêm sự thay đổi khi sử dụng điều hòa dễ dẫn đến sốc nhiệt. Những người phải tiếp xúc lâu với nền nhiệt độ cao dễ bị say nóng say nắng, mất nước, kiệt sức, đột qụy…Theo các chuyên gia y tế cho biết: Nếu chúng ta ở trong môi trường nắng nóng kéo dài, các cơ chế cân bằng nhiệt của cơ thể sẽ không còn hiệu quả. Khi nhiệt độ tăng lên trên 41 độ C kéo dài sẽ làm ảnh hưởng đến các chức năng của các cơ quan quan trọng như não, tim, phổi, thận; nếu nhiệt độ tăng quá cao, các hoạt động chuyển hóa trong cơ thể sẽ rối loạn nghiêm trọng, dẫn đến hôn mê, co giật. Dấu hiệu đầu tiên của sốc nhiệt là vã mồ hôi, nhiệt độ tăng dần. Ngoài ra, một số biểu hiện thường gặp như đau đầu, chóng mặt, choáng váng, da đỏ, nóng và khô, yếu cơ hoặc chuột rút... Tình trạng nặng hơn có thể có biểu hiện mất phương hướng, thậm chí co giật. Trong các mùa hè nắng nóng trước đây đã ghi nhận nhiều trường hợp có biểu hiện này do sốc nhiệt.
* Các biện pháp giúp hạn chế tối đa những ảnh hưởng có hại đến sức khỏe của nắng nóng, người dân cần tăng cường áp dụng:
- Uống nhiều nước: Nắng nóng làm cơ thể ra mồ hôi nhiều nếu không được bù nước đầy đủ sẽ gây mất nước, điện giải, nên cần bổ sung đầy đủ nước; đây chính là biện pháp đầu tiên, dễ thực hiện và rất hiệu quả để chống nắng nóng. Không nên uống nước đá, nước lạnh hay nước ngọt có gas bởi nó chỉ khiến cơ thể thêm phần mất nước. Tốt nhất là chọn các loại nước như: nước lọc, nước ép trái cây, nước ép rau xanh nguyên chất…Trung bình cần uống từ 2,5 - 3 lít nước/ngày trong những ngày nắng nóng. Nếu phải làm việc ngoài trời, sau một khoảng thời gian cần vào chỗ mát tạm nghỉ 10-15 phút để cơ thể hạ nhiệt, bổ sung thêm nước. Nên chia thành từng ngụm nhỏ, bổ sung nước thường xuyên, không để khi cơ thể quá khát mới bổ sung nước.
- Chế độ dinh dưỡng: nên ăn thức ăn dễ tiêu hóa, thức ăn nhiều nước; ăn nhiều những thực phẩm có tác dụng thanh nhiệt, giải độc cơ thể để chống nắng nóng như: trái cây, rau xanh, chè hạt sen, sữa chua, sữa tươi…
- Nên mặc trang phục nhẹ, rộng, dễ thấm mồ hôi. Ra đường cần mặc kín, nhưng tránh quần áo quá dày và tối màu vì sẽ dễ hấp thụ nhiệt; đội mũ rộng vành, ưu tiên loại có các lỗ thông hơi; đeo kính râm để bảo vệ mắt... Ngoài ra cần giữ vệ sinh sạch sẽ để tránh mắc các bệnh truyền nhiễm.
- Giữ nhà cửa thông thoáng, tắt hết các thiết bị điện không cần thiết để tránh tỏa nhiệt nóng.
- Tránh xa ánh nắng: Nếu không có việc cần thiết nên hạn chế đi ra ngoài, nhất là người già và trẻ em. Nếu cần thiết phải ra nắng thì cần cố gắng chỉ ra nắng trong thời gian ngắn. Để phòng tránh sốc nhiệt trong mùa nắng nóng, những người thường xuyên làm việc ngoài trời, di chuyển trên đường cần mặc quần áo chống nắng, che chắn nắng. Cố gắng tránh thời điểm từ 11 giờ đến 15 giờ, lúc cường độ nắng nóng cao nhất, nguy hiểm nhất.
- Tập thể dục thể thao: nên tập vào thời điểm sáng sớm vừa giúp tránh các tác hại do thời tiết nắng nóng, vừa giúp cho người chơi thể thao có tinh thần tốt hơn.
- Khi dùng quạt và điều hòa cần lưu ý: Hạn chế gió quạt lùa thẳng vào người; sử dụng điều hòa nên để nhiệt độ từ 28-29 độ và hạn chế thay đổi môi trường đột ngột để tránh bị sốc nhiệt. Không nên ở trong phòng điều hòa liên tục, dễ ảnh hưởng đến da và bị các bệnh về đường hô hấp. Ngoài ra, người dùng nên tắt điều hòa trước khi ra ngoài khoảng 20-30 phút, đồng thời mở cửa để không khí lưu thông giúp cơ thể thích nghi với nhiệt độ ngoài trời. Nếu đi từ ngoài vào phòng điều hòa, nên mở cửa và ngồi trước cửa phòng một lát để nhiệt độ cơ thể hạ dần dần, thích nghi với sự thay đổi nhiệt độ.
* Để chủ động phòng chống dịch bệnh mùa nắng nóng, Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) khuyến cáo:
- Người dân nên ăn thức ăn, uống nước đã nấu chín; đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Mỗi người cần uống đủ nước và tăng cường dinh dưỡng, ăn nhiều hoa quả để đảm bảo đủ vitamin nhằm tăng sức đề kháng của cơ thể.
- Người dân tăng cường vệ sinh cá nhân, thường xuyên rửa tay với xà phòng đặc biệt trước khi chế biến thức ăn, trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh; vệ sinh mũi, họng hàng ngày bằng nước muối; thường xuyên lau sạch các bề mặt, vật dụng tiếp xúc hằng ngày như đồ chơi, dụng cụ học tập, tay nắm cửa, tay vịn cầu thang, mặt bàn/ghế, sàn nhà bằng xà phòng hoặc các chất tẩy rửa thông thường.
- Các gia đình sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh, chất thải của trẻ phải được thu gom, xử lý và đổ vào nhà tiêu hợp vệ sinh. Người dân cũng cần thường xuyên thực hiện các biện pháp diệt lăng quăng (bọ gậy); loại bỏ các vật liệu phế thải, các hốc nước tự nhiên, không cho muỗi đẻ trứng...
Lan Hương - Hương Giang
