Ung thư vùng đầu cổ phát triển từ những vị trí khác nhau ở vùng đầu và cổ, không kể não bộ. Loại ung thư này bao gồm các nhóm chính thường xuất phát từ lớp mô ẩm ướt lót bên trong miệng (niêm mạc miệng), hầu họng và thanh quản, lớp da vùng đầu cổ, các tuyến nước bọt, tuyến nội tiết (tuyến giáp, còn gọi bướu cổ).
Mặc dù các bệnh ung thư vùng đầu cổ không phải thường gặp nhất, cũng như không phải các bệnh ung thư gây chết người nhiều nhất, nhưng đều ảnh hưởng đến các chức năng quan trọng như nói, nhai, nuốt, thở và yếu tố thẩm mỹ. Tuy nhiên, ung thư vùng đầu cổ có nhiều khả năng phát hiện bệnh từ giai đoạn sớm. Phát hiện bệnh từ giai đoạn sớm kèm theo điều trị sớm và đúng mức tại cơ sở chuyên khoa sẽ có nhiều kết quả tốt, cơ may khỏi bệnh cao, đảm bảo chất lượng cuộc sống sau khi điều trị.
Hút thuốc lá có khả năng gây ung thư miệng, hầu, thanh quản.
Theo Hội Ung thư Hoa Kỳ, có 7 triệu chứng báo động ung thư nói chung, trong đó 5 triệu chứng có khả năng gợi ý phát hiện sớm các ung thư vùng đầu cổ. Nếu có một trong các triệu chứng sau thì cần đến khám tại cơ sở chuyên khoa ung bướu để xác định xem có bị ung thư hay không. Đó là: Một chỗ lở loét không chịu lành ở da vùng đầu cổ hay lớp mô ẩm ướt lót bên trong môi, miệng, má, nướu răng, lưỡi, amiđan, họng (có khả năng tổn thương ung thư da hay ung thư hốc miệng); chảy máu hay tiết dịch bất thường ở lỗ mũi có khả năng là ung thư hốc mũi hay khoan phía sau hốc mũi, các xoang vùng mặt; một chỗ dày lên hay một cục ở vùng đầu cổ có khả năng là khối u hay hạch; một mụn ruồi đột nhiên thay đổi tính chất như lớn nhanh, thay đổi màu sắc (có khả năng ung thư các tế bào sắc tố của da); khàn tiếng kéo dài trên 3 tuần có khả năng là ung thư thanh quản và nuốt đau kéo dài có khả năng ung thư vùng hầu.
Hiện nay, một số trường hợp đặc biệt như tình trạng bạch sản (mảng màu trắng) hay hồng sản (mảng màu hồng) ở miệng có tiềm năng trở thành ung thư hốc miệng, có thể thực hiện các xét nghiệm tầm soát ung thư như nhuộm màu hay chải rửa niêm mạc miệng để phát hiện sớm các tổn thương ung thư. Bệnh ung thư nói chung và bệnh ung thư vùng đầu cổ nói riêng chưa có nguyên nhân rõ ràng. Tuy nhiên có nhiều yếu tố đã được công nhận là yếu tố thuận lợi cho quá trình hình thành bệnh ung thư. Các yếu tố thuận lợi cho quá trình hình thành bệnh ung thư vùng đầu cổ bao gồm: Các bức xạ từ ánh nắng mặt trời như tia cực tím; thói quen sử dụng rượu và thuốc lá; thói quen ăn trầu; nhiễm virus HPV (gây ung thư cổ tử cung) do quan hệ tình dục bằng miệng; vệ sinh răng miệng kém.
Để phòng ngừa các bệnh ung thư vùng đầu cổ cần tránh hay hạn chế tối đa các yếu tố trên trong cuộc sống hàng ngày. Cụ thể: Tránh để da tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng gay gắt (nên sử dụng nón rộng vành, kem chống nắng để bảo vệ da); không sử dụng rượu và thuốc lá sẽ giúp phòng ngừa ung thư miệng, hầu, thanh quản; không ăn trầu sẽ giúp phòng ngừa ung thư môi và miệng; tránh lây nhiễm virus HPV sẽ giúp phòng ngừa ung thư miệng, amiđan; vệ sinh răng miệng tốt sẽ giúp phòng ngừa ung thư hốc miệng.
TS-BS TRẦN THANH PHƯƠNG
(Bệnh viện Ung bướu TPHCM)
(theo sggp.org.vn)
